Dòng tiền gửi vào hệ thống ngân hàng đã thiết lập một kỷ lục mới vào cuối quý III, với tổng quy mô đạt gần 16,18 triệu tỷ đồng. Sự tăng trưởng này chủ yếu được thúc đẩy bởi lượng tiền gửi từ khu vực dân cư, trong bối cảnh mặt bằng lãi suất huy động đang có xu hướng tăng trở lại vào những tháng cuối năm.
Diễn biến thị trường
Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 9, tổng tiền gửi của khách hàng cá nhân tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 7,83 triệu tỷ đồng. Con số này không chỉ là mức đỉnh lịch sử mà còn ghi nhận mức tăng trưởng gần 10,9% so với đầu năm, một tốc độ được đánh giá là cao hơn đáng kể so với cùng kỳ nhiều năm trước. Cùng lúc, tiền gửi từ khối doanh nghiệp cũng tăng 8,9%, đạt 8,35 triệu tỷ đồng, cho thấy dòng tiền trong khu vực sản xuất kinh doanh vẫn duy trì ổn định.
Song song với sự gia tăng của lượng tiền gửi, mặt bằng lãi suất huy động cũng cho thấy sự biến động rõ rệt. Sau giai đoạn ổn định trong 9 tháng đầu năm, nhiều ngân hàng đã bắt đầu điều chỉnh tăng nhẹ lãi suất từ tháng 10. Làn sóng này trở nên mạnh mẽ hơn từ đầu tháng 11, với thống kê cho thấy đã có 22 ngân hàng tăng lãi suất, bao gồm hầu hết các ngân hàng thương mại tư nhân lớn và một ngân hàng quốc doanh là VietinBank.
Ở các kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng, nhiều ngân hàng như MB, Techcombank, Nam A Bank và VIB đã niêm yết lãi suất ở mức kịch trần 4,75%/năm theo quy định. Đối với các kỳ hạn trung và dài, lãi suất đã phổ biến ở mức 6 – 7%/năm, đáng chú ý là các ngân hàng đã loại bỏ yêu cầu về số tiền gửi tối thiểu lớn như trước đây, cho thấy cuộc đua huy động vốn đang nóng lên.
Nguyên nhân và bối cảnh
Theo các chuyên gia, có hai nguyên nhân chính lý giải cho sự gia tăng của dòng tiền gửi dân cư. Thứ nhất, lãi suất tiết kiệm hiện vẫn được xem là đủ hấp dẫn và cao hơn mức lạm phát, khiến đây trở thành kênh đầu tư an toàn được số đông ưu tiên trong bối cảnh các lựa chọn đầu tư dài hạn khác tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc lượng tiền gửi ngân hàng tăng mạnh cũng phản ánh tâm lý thận trọng của người dân.
Thứ hai, việc các ngân hàng đẩy mạnh huy động vốn là một động thái tất yếu nhằm đáp ứng nhu cầu tín dụng tăng cao. Ông Cấn Văn Lực, chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cho biết trong bối cảnh tín dụng tăng mạnh hơn mọi năm, các nhà băng phải tìm cách thu hút nguồn tiền nhàn rỗi từ dân chúng. Động thái tăng lãi suất vào cuối năm là nhằm chuẩn bị nguồn vốn dồi dào phục vụ cho mùa kinh doanh cao điểm.
Nhận định và so sánh
Lý giải về mối liên hệ giữa các dòng vốn, ông Nguyễn Hữu Huân từ Đại học Kinh tế TP.HCM cho rằng, tốc độ tăng trưởng tiền gửi của dân cư diễn ra song song với tăng trưởng tín dụng. Ông cũng chỉ ra rằng khi vốn chảy vào các kênh đầu tư như bất động sản và chứng khoán trở nên sôi động hơn, dòng tiền luân chuyển trong hệ thống ngân hàng cũng theo đó mà tăng lên.
Trước xu hướng lãi suất đang nhích lên, các chuyên gia khuyến nghị người gửi tiền nên theo dõi sát sao diễn biến thị trường để lựa chọn kỳ hạn phù hợp. Đối với những khách hàng có kế hoạch tài chính trung và dài hạn, việc cân nhắc “khóa” lãi suất ở thời điểm hiện tại có thể giúp đảm bảo mức sinh lời tốt hơn và hạn chế rủi ro từ những biến động lãi suất trong tương lai.
Cuộc đua huy động vốn giữa các ngân hàng được dự báo sẽ tiếp tục diễn ra sôi động trong những tháng cuối năm. Diễn biến lãi suất trong thời gian tới sẽ phụ thuộc lớn vào nhu cầu tín dụng của nền kinh tế và chiến lược kinh doanh của từng tổ chức tín dụng.
