Năm 2025, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều thách thức địa chính trị, các doanh nghiệp lớn tại Việt Nam đã cho thấy những bước đi chiến lược đa dạng, từ việc mở rộng quy mô quốc tế, đầu tư vào công nghệ cao cho đến tái cấu trúc mạnh mẽ để củng cố nội lực. Bức tranh kinh doanh trong nước ghi nhận sự khác biệt rõ nét trong khẩu vị rủi ro và phương thức vận hành của các tập đoàn hàng đầu, phản ánh bản lĩnh và tầm nhìn của giới doanh nhân trong giai đoạn mới.
Diễn biến thị trường và hoạt động doanh nghiệp
Nhóm doanh nghiệp có khát vọng vươn ra toàn cầu thể hiện sự năng động rõ nét. Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng gây chú ý khi ông tài trợ 28.000 tỷ đồng từ tài sản cá nhân cho VinFast. Lũy kế 9 tháng đầu năm 2025, VinFast đã bán ra hơn 110.362 xe, trong đó hơn 10.000 xe được xuất khẩu tới Bắc Mỹ, châu Âu và các thị trường mới. Tập đoàn cũng mở rộng sang các lĩnh vực mới như hạ tầng, năng lượng, hàng không vũ trụ, và bất động sản quốc tế với kế hoạch nghiên cứu đại đô thị tại Congo. Kết quả kinh doanh tích cực và các kế hoạch mở rộng đã giúp tổng tài sản của Vingroup lần đầu vượt mốc 1 triệu tỷ đồng vào tháng 9/2025, trong khi cổ phiếu VIC tăng trưởng hơn 5 lần kể từ đầu năm.
Tương tự, Sovico Group và Vietjet của tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo đẩy mạnh tầm nhìn “hãng hàng không đa quốc gia”. Vietjet đã ký kết các đơn hàng máy bay trị giá hàng chục tỷ USD với Airbus và Boeing, đồng thời mở rộng mạng bay quốc tế. Hệ sinh thái của bà Thảo cũng được củng cố với HDBank đóng vai trò trung tâm tài chính, tham gia vào hạ tầng logistics tại sân bay Long Thành và ra mắt sàn giao dịch tài sản mã hóa HDEX.
Trong khi đó, một nhóm doanh nhân khác tập trung vào việc củng cố nền tảng và tối ưu hóa hoạt động cốt lõi. Hòa Phát của tỷ phú Trần Đình Long đã hoàn thành siêu dự án Dung Quất 2 vào tháng 9/2025, nâng công suất thép thô lên 16 triệu tấn/năm. Tập đoàn cũng chủ động đầu tư nhà máy sản xuất ray xe lửa và nộp hồ sơ IPO cho mảng nông nghiệp. Thế Giới Di Động (MWG) dưới sự dẫn dắt của ông Nguyễn Đức Tài ghi nhận lãi kỷ lục 1.784 tỷ đồng trong quý 3 nhờ chiến lược “giảm lượng, tăng chất”. Chuỗi Bách Hóa Xanh lần đầu đạt lợi nhuận và chuẩn bị cho kế hoạch mở rộng ra miền Bắc. Masan Group của ông Nguyễn Đăng Quang thực hiện tái cấu trúc hệ thống phân phối và tập trung vào tối ưu hóa vận hành dựa trên dữ liệu và AI.
Bức tranh kinh doanh còn ghi nhận nỗ lực “hồi sinh” của các doanh nghiệp từng gặp khó khăn. Novaland của ông Bùi Thành Nhơn đã tháo gỡ được các vướng mắc pháp lý cho dự án trọng điểm Aqua City và nhận được cam kết giải ngân hơn 18.000 tỷ đồng từ các định chế tài chính để tái khởi động dự án. Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) của ông Đoàn Nguyên Đức đã chính thức xóa hết lỗ lũy kế trong quý 3/2025 nhờ kiên trì với mảng nông nghiệp, với cây chuối và sầu riêng là chủ lực.
Nguyên nhân và bối cảnh
Những chiến lược đa dạng của các doanh nghiệp diễn ra trong bối cảnh kinh tế Việt Nam vẫn duy trì đà tăng trưởng tích cực, với GDP 9 tháng đầu năm 2025 tăng 7,85%, bất chấp những khó khăn từ thiên tai trong nước và bất ổn địa chính trị toàn cầu. Bối cảnh này càng làm nổi bật dấu ấn doanh nhân Việt Nam trong việc chèo lái doanh nghiệp vượt qua thách thức và nắm bắt cơ hội mới.
Các quyết định đầu tư lớn vào xe điện, chip bán dẫn và AI của Vingroup hay FPT phản ánh xu hướng nắm bắt cuộc cách mạng công nghệ toàn cầu. Trong khi đó, việc Vietjet ký các hợp đồng mua máy bay quy mô lớn không chỉ nhằm mở rộng đội bay mà còn được kỳ vọng góp phần cân bằng cán cân thương mại giữa Việt Nam và các đối tác quốc tế. Với nhóm doanh nghiệp tập trung vào thị trường nội địa, động lực chính đến từ việc tối ưu hóa hiệu quả hoạt động để đáp ứng nhu cầu của thị trường gần 100 triệu dân và chuẩn bị cho các chu kỳ tăng trưởng mới, như cách MWG tái cấu trúc thành công Bách Hóa Xanh hay Masan thay đổi mô hình phân phối.
Đối với Novaland và HAGL, các hành động tái cấu trúc quyết liệt được thúc đẩy bởi áp lực phải giải quyết các vấn đề tồn đọng về tài chính và pháp lý. Việc các vướng mắc dần được tháo gỡ đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi hoạt động và lấy lại niềm tin từ thị trường. Diễn biến tích cực trên thị trường chứng khoán, với việc nhiều cổ phiếu đầu ngành như VIC, FPT, MWG, SHB, HAG ghi nhận đà tăng trưởng mạnh, cũng phản ánh sự kỳ vọng của nhà đầu tư vào các chiến lược này.
Nhận định và so sánh
Dù cùng có khát vọng vươn ra toàn cầu, cách tiếp cận của các doanh nhân hàng đầu cho thấy sự khác biệt rõ rệt về khẩu vị rủi ro và nền tảng tài chính. Tỷ phú Phạm Nhật Vượng đang sử dụng nguồn lực tài chính vững chắc từ mảng bất động sản để chấp nhận áp lực lớn cho “sứ mệnh” công nghiệp nặng với VinFast, một cuộc chơi đòi hỏi vốn đầu tư khổng lồ và dài hạn.
Ngược lại, FPT của ông Trương Gia Bình theo đuổi mục tiêu công nghệ cao như AI và chip bán dẫn từ một vị thế tài chính ổn định và dòng tiền vững chắc từ hoạt động kinh doanh cốt lõi. Trong khi đó, chiến lược của bà Nguyễn Thị Phương Thảo là xây dựng một hệ sinh thái đa ngành gồm Hàng không – Tài chính – Hạ tầng, nơi các trụ cột kinh doanh được kỳ vọng sẽ cộng hưởng và hỗ trợ lẫn nhau. Mô hình này đòi hỏi khả năng điều phối và cân đối dòng vốn phức tạp giữa các lĩnh vực kinh doanh khác nhau.
Năm 2025 đã cho thấy một bức tranh đa dạng về chiến lược của các tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu Việt Nam. Từ những cuộc chơi lớn mang tầm vóc quốc tế, việc củng cố nền tảng nội lực cho đến nỗ lực tái sinh mạnh mẽ, mỗi hướng đi đều phản ánh sự thích ứng và tầm nhìn riêng. Diễn biến trong thời gian tới sẽ phụ thuộc vào hiệu quả thực thi các kế hoạch đầy tham vọng này trong bối cảnh thị trường không ngừng biến động.
