Một startup công nghệ thần kinh của Việt Nam vừa ghi dấu ấn trên bản đồ toàn cầu: Brain-Life (TP.HCM) được Startus Insights xếp thứ 5 trong danh sách 10 “ngôi sao đang lên” (rising stars) về công nghệ thần kinh năm 2025. Sự kiện không chỉ là lời khẳng định năng lực kỹ thuật của một nhóm sáng lập trong nước mà còn mở ra câu hỏi lớn về khả năng chuyển giao công nghệ lõi, thương mại hoá sản phẩm y tế số và chính sách hỗ trợ để ngành neurotech Việt Nam phát triển bền vững.
Brain-Life và vị thế trên bản đồ NeuroTech thế giới
Brain-Life thành lập đầu 2024 bởi một nhóm tiến sĩ, giới thiệu nguyên mẫu đeo đầu Brain-Life Focus+ — kết hợp EEG, fNIRS và cảm biến PPG để thu thập dữ liệu não và sinh lý, cùng AI phân tích trạng thái tập trung, mệt mỏi và stress theo thời gian thực. Thiết kế hướng tới giải pháp không xâm lấn, chi phí tiếp cận thấp hơn so với các hệ thống lâm sàng truyền thống, giúp sản phẩm có lợi thế trong ứng dụng sức khỏe tinh thần và can thiệp nhận thức.
Startus Insights xây dựng bảng xếp hạng dựa trên phân tích dữ liệu từ hàng triệu startup, bằng sáng chế và báo cáo, nên việc Brain-Life xuất hiện trong top 10 cho thấy giải pháp của công ty được đánh giá có độ mới, tính ứng dụng và sức lan toả. Đây cũng là bằng chứng cho thấy hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam đã bắt đầu sản sinh công nghệ “core” chứ không chỉ là gia công phần mềm hay ứng dụng.
Tiến sĩ Vi Chí Thành và nguyên mẫu thiết bị Brain-Life Focus+. Ảnh: Bảo Lâm
Vì sao đây là bước tiến quan trọng?
Từ nghiên cứu đến sản phẩm — rào cản được vượt qua
Neurotech đòi hỏi tích hợp nhiều lĩnh vực: khoa học thần kinh, điện tử cảm biến, xử lý tín hiệu và AI. Brain-Life cho thấy khả năng hội tụ nhân lực có trình độ (tiến sĩ, nghiên cứu), kết hợp nguồn lực quốc tế để tạo ra nguyên mẫu đạt chuẩn thử nghiệm ban đầu — một bước hiếm thấy ở startup Việt. Báo cáo và bài viết truyền thông đã chỉ ra công ty có nhóm kỹ sư và cộng sự ở châu Âu, giúp tiếp cận công nghệ và tiêu chuẩn quốc tế.
Tiềm năng thị trường và ứng dụng thực tiễn
Các ứng dụng thương mại bao gồm: giám sát sức khỏe tinh thần, hỗ trợ rèn luyện tập trung cho học sinh, đánh giá trạng thái lái xe, và trợ giúp chẩn đoán phi xâm lấn. Thị trường neurotech toàn cầu được dự báo tăng trưởng mạnh khi các giải pháp không xâm lấn trở nên rẻ hơn và tin cậy hơn; Việt Nam có lợi thế thị trường nội địa lớn và chi phí nhân công nghiên cứu cạnh tranh. (tham khảo đánh giá tổng quan công nghiệp neurotech 2025).
Thách thức còn đó — kỹ thuật, chứng nhận và đạo đức dữ liệu
Dù có nhiều lợi thế, startup công nghệ thần kinh Việt Nam còn phải vượt qua ba thách thức lớn:
-
Chuẩn hóa và chứng nhận y tế: Thiết bị can thiệp liên quan đến sức khỏe cần thử nghiệm lâm sàng, chứng nhận từ cơ quan y tế (CE/FDA) để ứng dụng lâm sàng an toàn.
-
Bảo mật và quyền riêng tư dữ liệu sinh trắc: Dữ liệu EEG/fNIRS là dữ liệu rất nhạy cảm; cần khung pháp lý bảo vệ, mã hóa đầu cuối và minh bạch xử lý.
-
Nguồn lực tài chính giai đoạn tiền lâm sàng: Vốn cho thử nghiệm lâm sàng và scale-up phần cứng thường lớn — startup cần kết nối quỹ mạo hiểm chuyên ngành và chính sách hỗ trợ.
Nhiều bài phân tích quốc tế cũng nhấn mạnh rằng bước từ “prototype” sang “regulated medical device” là nút thắt then chốt trong chuỗi giá trị neurotech.
Khuyến nghị chính sách và hành động thúc đẩy hệ sinh thái
-
Hỗ trợ thử nghiệm lâm sàng và chứng nhận: Chính phủ, Bộ Y tế và Bộ KHCN cần có chương trình tài trợ, giảm chi phí chứng nhận cho doanh nghiệp deep tech, đặc biệt lĩnh vực y-sinh và neurotech.
-
Khung bảo vệ dữ liệu y tế số: Hoàn thiện luật an ninh dữ liệu và chuẩn kỹ thuật cho dữ liệu thần kinh, yêu cầu mã hóa và quyền giải trình để bảo vệ người dùng.
-
Liên kết trường-xí nghiệp-quỹ đầu tư: Khuyến khích chương trình hợp tác giữa đại học, bệnh viện và quỹ đầu tư để đẩy nhanh chuyển giao công nghệ và thương mại hoá.
-
Hỗ trợ đào tạo nhân lực cao cấp: Ưu đãi cho chương trình tiến sĩ, postdoc trong các lĩnh vực BCI, AI và tín hiệu sinh học nhằm tạo nguồn nhân lực bền vững.
Việc Brain-Life lọt vào top “đang lên” của Startus Insights là tín hiệu tích cực: nó khẳng định năng lực kỹ thuật nội sinh và khả năng đưa Việt Nam vào chuỗi giá trị mới của công nghệ thần kinh toàn cầu. Để biến thành công bước đầu này thành động lực phát triển lâu dài, cần hành động đồng bộ từ doanh nghiệp, viện nghiên cứu và chính sách công — từ chứng nhận y tế, bảo vệ dữ liệu đến hỗ trợ tài chính cho giai đoạn lâm sàng. Chỉ có vậy, “neurotech made in Vietnam” mới thực sự trở thành nền tảng công nghệ có sức tác động lớn cho sức khỏe và kinh tế.
Đọc thêm: VnExpress — bài viết về Brain-Life (06/11/2025)
VTV, Thanh Niên — tin nguyên mẫu Brain-Life Focus+ và sự kiện ra mắt
