Trước tình hình chất lượng không khí diễn biến xấu vào đầu tháng 12, chính quyền Hà Nội đang triển khai một loạt giải pháp công nghệ nhằm kiểm soát ô nhiễm. Các biện pháp này bao gồm việc sử dụng hệ thống giám sát từ xa và đưa vào vận hành các thiết bị phun sương dập bụi chuyên dụng, được xem là một trong những công nghệ hiện đại nhất thế giới hiện nay.
Hà Nội triển khai công nghệ xử lý bụi mịn
UBND thành phố Hà Nội, phối hợp với các đơn vị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đã yêu cầu tăng cường giám sát và xử lý nghiêm các hoạt động đốt rác, rơm rạ và phụ phẩm nông nghiệp. Để thực hiện mục tiêu này, thành phố sẽ đẩy mạnh ứng dụng các giải pháp công nghệ viễn thám qua vệ tinh, thiết bị bay không người lái (drone), camera giao thông và các ứng dụng di động như iHanoi.
Một trong những giải pháp trọng tâm là việc thí điểm công nghệ phun sương giảm bụi tại các khu dân cư, công viên và tuyến đường giao thông, do Sở Xây dựng chủ trì nghiên cứu. Cụ thể hóa giải pháp này là sự xuất hiện của xe phun sương dập bụi đa năng, hay còn gọi là “pháo xa sương mù”, được nhập khẩu về Việt Nam từ cuối tháng 4/2025. Thiết bị này là kết quả hợp tác giữa Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Hà Nội (URENCO) và Công ty Cổ phần Năng lượng Môi trường Thiên Ý Hà Nội, nhằm cải thiện chất lượng môi trường tại 4 quận nội đô.
Xe phun sương dập bụi được đánh giá là một trong những mẫu xe vệ sinh môi trường tiên tiến nhất trên thế giới. Xe có khả năng phun ra các hạt sương kích thước siêu nhỏ (cỡ micron), giúp phân giải hiệu quả các hạt bụi trong không khí và giảm thiểu khói bụi tức thì. Thiết bị sở hữu thiết kế pháo phun kiểu “đầu đạn” kết hợp quạt gió ly tâm tiếng ồn thấp, giúp tối ưu hóa hiệu suất và tiết kiệm năng lượng. Với dung tích lớn và tầm phun cao, xe có thể điều chỉnh góc phun lên tới 45 độ để tạo ra một quạt phun sương rộng, xử lý bụi trên diện rộng.
Bối cảnh ô nhiễm và giải pháp công nghệ
Việc áp dụng các công nghệ mới được đưa ra trong bối cảnh tình trạng ô nhiễm không khí ở Hà Nội trở nên nghiêm trọng. Các giải pháp này không chỉ tập trung vào việc xử lý bụi hiện hữu mà còn hướng tới việc kiểm soát các nguồn phát thải, đặc biệt là hoạt động đốt mở tự phát. Việc triển khai các xe phun sương với tần suất hợp lý trên các tuyến phố chính được kỳ vọng sẽ làm giảm đáng kể lượng khói bụi.
Việc sử dụng công nghệ giám sát từ xa cho phép các cơ quan chức năng phát hiện và xử lý vi phạm một cách hiệu quả hơn, thay vì chỉ dựa vào các phương pháp kiểm tra thủ công. Hệ thống này được kỳ vọng sẽ tạo ra một mạng lưới kiểm soát toàn diện, góp phần thay đổi ý thức của người dân về việc bảo vệ môi trường không khí chung của thành phố.
Bài học từ quốc tế: Kinh nghiệm của Ấn Độ
Việc sử dụng công nghệ phun sương để kiểm soát bụi mịn không phải là mới. Vào tháng 11/2024, chính quyền Delhi (Ấn Độ) cũng đã phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng ô nhiễm không khí khi chỉ số AQI của thành phố đạt mức 494 vào ngày 18/11/2024 – mức “cực kỳ nghiêm trọng” và là mức tồi tệ nhất trong 8 năm. Lớp sương mù độc hại chủ yếu chứa các hạt mịn PM2.5, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho người dân như cay mắt, ngứa họng, ho dai dẳng và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, tim mạch, đặc biệt nguy hiểm cho trẻ em.
Để đối phó, chính quyền Delhi đã triển khai một dự án thí điểm sử dụng máy bay không người lái (drone) để phun sương tại Anand Vihar, một trong những điểm nóng ô nhiễm của thành phố. Mỗi drone mang theo 15 lít nước, phun sương dọc các tuyến đường để làm lắng đọng các hạt bụi mịn PM2.5. Ngoài việc phun nước, drone còn có ưu điểm trong việc tiếp cận các khu vực khó giám sát để xác định nguồn gây ô nhiễm, tuy nhiên việc này vẫn đòi hỏi các bước kiểm tra và xử lý tiếp theo từ cơ quan chức năng.
Việc Hà Nội áp dụng các công nghệ tiên tiến như xe phun sương chuyên dụng và tăng cường giám sát từ xa cho thấy một bước đi chủ động trong việc kiểm soát chất lượng không khí. Các giải pháp này được kỳ vọng sẽ mang lại những thay đổi tích cực, tuy nhiên hiệu quả thực tế sẽ cần thời gian để đánh giá, phụ thuộc vào quy mô triển khai và sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan liên quan.
