Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) dự báo sẽ đối mặt với khoản thiếu hụt ngoại tệ lên tới 563 triệu USD chỉ trong nửa đầu năm 2025, trong bối cảnh nhu cầu chi tiêu cho các dự án lớn gia tăng. Để giải quyết vấn đề này, tập đoàn đã đề xuất các cơ chế tài chính đặc thù trong dự thảo Nghị định đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến.
Diễn biến chính
Theo báo cáo từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), nhu cầu chi ngoại tệ của tập đoàn trong thời gian tới là rất lớn, dẫn đến dự báo thiếu hụt 563 triệu USD trong 6 tháng đầu năm 2025. Mức thâm hụt này được cho là sẽ tiếp tục gia tăng do tập đoàn đang và sẽ triển khai hàng loạt dự án năng lượng trọng điểm như Cá Voi Xanh, chuỗi dự án khí Lô B, và các nhà máy nhiệt điện Long Phú 1, nhà máy điện khí.
Sự mất cân đối này xuất phát từ việc các khoản chi ngoại tệ lớn hơn nhiều so với nguồn thu. Các khoản chi chính bao gồm:
- Cấp vốn cho các dự án điện đang triển khai.
- Chi đầu tư cho các dự án khai thác dầu khí.
- Thanh toán tiền mua khí từ các chủ mỏ.
- Trả nợ các khoản vay bằng ngoại tệ.
Trong khi đó, nguồn thu ngoại tệ của PVN khá hạn chế, chủ yếu đến từ cổ tức của liên doanh Rusvietpetro và doanh thu bán dầu từ hai lô mà tập đoàn đang điều hành thay nước chủ nhà. Để giải quyết tình trạng này, PVN đã đề nghị Bộ Tài chính cho phép được sử dụng toàn bộ số ngoại tệ phải nộp vào ngân sách nhà nước để cân đối chi tiêu, thay vì bị giới hạn ở mức tối đa 30% nhu cầu như quy định hiện tại.
Ngoài ra, đối với liên doanh Vietsovpetro, PVN cũng đề nghị được trực tiếp quản lý và hạch toán toàn bộ vốn góp của Chính phủ Việt Nam vào vốn chủ sở hữu của mình. Đề xuất này cũng bao gồm việc hợp nhất toàn bộ tài sản, nợ phải trả, doanh thu và chi phí của Vietsovpetro vào báo cáo tài chính hợp nhất của PVN, nhằm phản ánh đầy đủ quy mô và hiệu quả của liên doanh này trong kết quả kinh doanh chung của tập đoàn.
Nguyên nhân và bối cảnh
Các đề xuất trên được PVN đưa ra trong quá trình góp ý cho dự thảo Nghị định về cơ chế hoạt động và tài chính đặc thù cho Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo. Dự thảo này được xây dựng nhằm kiện toàn lại tổ chức quản lý, cơ chế tài chính và quan hệ giữa công ty mẹ với các đơn vị trực thuộc.
Bối cảnh chính của các đề xuất là áp lực đầu tư ngày càng lớn vào các dự án an ninh năng lượng quốc gia. Việc triển khai đồng loạt các dự án quy mô lớn đòi hỏi nguồn vốn ngoại tệ dồi dào, trong khi nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động cốt lõi không đủ bù đắp, tạo ra thách thức lớn đối với khả năng tự cân đối dòng tiền của **Petrovietnam**.
Nhận định và so sánh
Xét về kết quả kinh doanh gần nhất, năm 2024, PVN ghi nhận doanh thu thuần hợp nhất đạt gần 558.602 tỷ đồng, tăng 8,1% so với năm 2023. Tuy nhiên, các chỉ tiêu lợi nhuận lại cho thấy xu hướng đi xuống. Cụ thể, lợi nhuận gộp giảm 7,6% xuống còn hơn 54.719 tỷ đồng. Lợi nhuận kế toán trước thuế hợp nhất giảm khoảng 17,5% so với năm 2023, chỉ đạt 46.496 tỷ đồng, là mức thấp nhất trong vòng 4 năm. Lợi nhuận sau thuế của tập đoàn cũng giảm gần 19%, còn 32.674 tỷ đồng.
Trái ngược với đà giảm của lợi nhuận, quy mô tài sản của PVN lại tăng trưởng mạnh mẽ. Tính đến ngày 31/12/2024, tổng tài sản hợp nhất của tập đoàn đạt hơn 1,08 triệu tỷ đồng, tăng hơn 69.000 tỷ đồng so với đầu năm. Đáng chú ý, lượng tiền và các khoản tương đương tiền tăng mạnh gần 59% lên 136.381 tỷ đồng. Ngoài ra, tập đoàn còn có gần 280.000 tỷ đồng tiền gửi có kỳ hạn. Những con số này cho thấy PVN có tiềm lực tài chính dồi dào bằng Đồng Việt Nam, nhưng bài toán nan giải hiện nay lại nằm ở việc thiếu hụt nguồn cung ngoại tệ cho các hoạt động đầu tư và thanh toán quốc tế.
Tình hình hiện tại cho thấy Petrovietnam đang ở trong giai đoạn then chốt, vừa phải đảm bảo tiến độ các dự án năng lượng chiến lược, vừa phải tìm cách tháo gỡ nút thắt về dòng tiền ngoại tệ. Các quyết định liên quan đến cơ chế tài chính đặc thù trong thời gian tới sẽ có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thực hiện các kế hoạch đầu tư dài hạn của tập đoàn.
