Hai nhà cung cấp dịch vụ Internet vệ tinh hàng đầu thế giới là SpaceX (Starlink) và Amazon (Kuiper) đang có những bước tiến đáng kể trong quá trình xin cấp phép hoạt động tại Việt Nam. Theo thông tin từ Cục Viễn thông, hồ sơ của Starlink đã gần hoàn tất, trong khi Amazon cũng đã nộp đầy đủ hồ sơ, mở ra khả năng sớm triển khai dịch vụ tại các vùng khó tiếp cận hạ tầng viễn thông mặt đất.
Diễn biến chính
Theo Cục Viễn thông tại họp báo tháng 12 của Bộ Khoa học và Công nghệ, hồ sơ xin cấp phép của Starlink, do SpaceX phát triển, đang tiến gần đến giai đoạn cuối cùng. Doanh nghiệp này đã nộp hồ sơ lần đầu, nhận được phản hồi từ các bộ ngành liên quan để làm rõ một số nội dung và dự kiến sẽ gửi lại hồ sơ hoàn chỉnh trong tuần này (tính từ ngày 1/12). Trước đó, vào tháng 4, Starlink đã trở thành doanh nghiệp đầu tiên nhận được chấp thuận chủ trương cho phép thí điểm dịch vụ tại Việt Nam. Trên phạm vi toàn cầu, dịch vụ của SpaceX hiện có mặt tại 125 quốc gia và vùng lãnh thổ với 5 triệu người dùng.
Trong khi đó, dự án Kuiper của Amazon cũng đang tiến triển nhanh chóng. Sau buổi làm việc với Bộ Khoa học và Công nghệ vào tháng 8, doanh nghiệp đã hoàn thiện và nộp hồ sơ xin thí điểm vào ngày 24/11. Hồ sơ của Amazon sẽ cần được Thủ tướng Chính phủ xem xét quyết định, dựa trên các đánh giá về đảm bảo an ninh quốc phòng và phát triển kinh tế. Nếu được thông qua, Amazon sẽ tiếp tục các thủ tục thành lập doanh nghiệp và xin giấy phép viễn thông tương tự. Hiện tại, Amazon đã thành lập pháp nhân Công ty TNHH Amazon Kuiper Việt Nam và đặt mục tiêu triển khai dịch vụ đến khách hàng vào cuối năm 2025.
Nguyên nhân và bối cảnh
Việc cấp phép cho các dịch vụ **internet vệ tinh** được xem là một giải pháp bổ trợ cho hạ tầng viễn thông mặt đất hiện có, thay vì cạnh tranh trực tiếp. Theo ông Nguyễn Anh Cương, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông, mục tiêu chính là đảm bảo liên lạc thông suốt tại các “vùng lõm sóng” – những khu vực hẻo lánh, hải đảo mà cáp quang và sóng di động khó vươn tới.
Một trong những vai trò quan trọng nhất của công nghệ này là phục vụ công tác phòng chống thiên tai và cứu hộ cứu nạn. Đại diện Cục Viễn thông nhấn mạnh rằng do không phụ thuộc vào đường truyền mặt đất, internet vệ tinh sẽ là một kênh dự phòng quan trọng, đảm bảo kết nối không bị gián đoạn khi xảy ra bão lũ gây hư hại hạ tầng, giúp duy trì thông tin liên lạc trong các tình huống khẩn cấp.
Nhận định và so sánh
Dưới góc độ chuyên gia, ông Đoàn Quang Hoan, Phó chủ tịch Hội Vô tuyến – Điện tử Việt Nam, cho rằng internet vệ tinh có ưu điểm vượt trội trong việc phủ sóng nhanh chóng toàn bộ các vùng còn lại của Việt Nam. Công nghệ này có thể giải quyết dứt điểm bài toán kết nối tại những địa điểm mà hạ tầng truyền thống không thể triển khai hiệu quả.
Tuy nhiên, ông Hoan cũng đánh giá rằng sự tham gia của các nhà cung cấp này sẽ không tạo ra tác động lớn hay gây xáo trộn thị trường viễn thông trong nước. Lý do là tỷ lệ “vùng lõm sóng” hiện chiếm diện tích rất nhỏ, chủ yếu tập trung ở các khu vực miền núi, hải đảo xa xôi, nơi thậm chí chưa có điện lưới quốc gia. Do đó, quy mô thị trường cho dịch vụ này tại Việt Nam được dự báo sẽ không lớn và mang tính chất phục vụ các nhu cầu đặc thù.
Quá trình thẩm định hồ sơ của Starlink và Amazon đang được các cơ quan chức năng tiến hành khẩn trương, cho thấy sự cởi mở của Việt Nam đối với các công nghệ viễn thông mới. Diễn biến tiếp theo sẽ phụ thuộc vào các quyết định phê duyệt chính thức, đặc biệt là các đánh giá về yếu tố an ninh và hiệu quả kinh tế, nhằm đảm bảo dịch vụ mới đóng góp tích cực vào hạ tầng số quốc gia.
